30 عقرب 1402
کابل- مرکز خبرنگاران افغانستان امروز به مناسبت «روز جهانی تلویزیون»، اعلام کرد که طالبان پس از بازگشت به قدرت دستورالعملهایی برای رسانهها صادر کرده است که برخی از آنها به طور خاص بر تلویزیونها متمرکز بوده است و اجرای آنها هم از نظر کمی و هم کیفی بر رسانهها در کشور تاثیر ویرانگری گذاشته است.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۶میلادی، 21 نوامبر را به عنوان «روز جهانی تلویزیون» تعیین کرد. سازمان ملل متحد هدف از چنین اقدامی را ترغیب کشورها به تبادل برنامههای تلویزیونی به ویژه برنامههایی اعلام کرد که برای گسترش صلح، توسعهی اجتماعی، اقتصادی و تقویت مسائل فرهنگی جامعه ساخته میشود.
در پی تحول 1380هجری شمسی(2001 میلادی) و روی کار آمدن نظام جمهوری در افغانستان، آزادی رسانهها در قانون اساسی به رسمیت شناخته شد و قانون رسانههای همگانی چارچوب کاری رسانهها را مشخص ساخت و این وضعیت، زمینه را برای پیشرفت کمی و کیفی رسانهها در کشور فراهم کرد. اما این روند بعد از سقوط نظام جمهوری و روی کارآمدن طالبان در 24 اسد 1400، متوقف شد و رسانهها از جمله تلویزیونها با محدودیتهای فزاینده کاری مواجه شدند.
بر مبنای تحقیق مرکز خبرنگاران افغانستان، در حالی که طالبان قانون رسانههای همگانی را به صورت تلویحی تائید کرده است و اعلام کرده است که برخی تعدیلها در آن صورت گرفته و برای توشیح به رهبری طالبان در قندهار فرستاده شده است، اما در دو سال گذشته طالبان به موازات قانون رسانهها دستورالعملهایی صادر کرده است که در عمل با قانون رسانهها همخوانی ندارند. بر پایه یافتههای مرکز خبرنگاران افغانستان، از مجموع دستکم 14 دستورالعمل صادر شده در این مدت، چهار مورد آن ویژه تلویزیونها میباشد و متباقی به طور عام برای همه رسانهها صادر شده است.
جلوگیری از کار زنان تلویزیون ملی، منع حضور زنان در نمایشنامههای تلویزیونی و منع نشر فلم و سریال و الزام زنان به استفاده از ماسک، ممنوع شدن تصویربرداری و مصاحبه تصویری(هلمند)، ممنوع شدن پخش برنامههای تلویزیونهای بینالمللی در افغانستان، دستورالعملهای صادر شده در ارتباط با تلویزیونها میباشند.
در عین حال، 10 دستورالعمل دیگر از جمله ممنوع شدن پوشش رسانهای تظاهرات و اعتراضهای مدنی، چگونگی دسترسی به اطلاعات و نشر خبر و گزارش و تولید محتوا، الزام خبرنگاران و رسانهها در معرفی طالبان به عنوان حکومت افغانستان، ممنوع شدن نشر موسیقی در رسانهها، تفکیک زنان و مردان در رسانهها و ممنوعیت مصاحبه زنان با مردان و یا مردان با زنان، ممنوع شدن مصاحبه با مخالفان و منتقدان طالبان، ممنوع شدن نشر اعلانهای تجارتی با محتوای سیاسی، امنیتی و اجتماعی، منع نقد کارکرد مسؤلان طالبان، ممنوع شدن کار با «رسانههای ممنوعه»، و ممنوع شدن نشر صدای زنان در رسانههای محلی(هلمند) نیز به نوعی بر کارکرد تلویزیونها تاثیر مخرب و منفی گذاشته است.
در حالی که این دستورها انجام برخی کارها از سوی خبرنگاران و رسانهها را ممنوع میکند اما در مورد پیامدهای سرکشی از آن چیزی نمیگوید. با اینحال، یافتههای مرکز خبرنگاران افغانستان نشان میدهد که مسؤلان رسانهها و یا خبرنگارانی که این دستورها را نادیده گرفتهاند، تهدید و یا زندانی شدهاند و رسانهها نیز با اقدامهای تنبیهی از جمله منع فعالیت مواجه شده اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان، امروز به مناسبت -روز جهانی تلویزیون- از جامعه بینالمللی میخواهد از آزادی کار رسانهها و به طور خاص از فعالیت تلویزیونها مطابق با قانون رسانههای همگانی افغانستان حمایت کنند.
در عین حال، مرکز خبرنگاران افغانستان از طالبان میخواهد با در نظرداشت اهمیت رسانههای آزاد، در دستورالعملهای فراقانونی رسانهای صادر شده که باعث بسته شدن شمار زیادی رسانه از جمله تلویزیونها در کشور شده و زمینه کار رسانهها را بسیار محدود کرده است، تجدید نظر کند. مرکز خبرنگاران افغانستان از طالبان میخواهد به آزادی و کار رسانهها مطابق با قانون رسانههای افغانستان احترام بگذارد و از آنها حمایت کند.