27 عقرب 1402
کابل- مرکز خبرنگاران افغانستان امروز گزارش شش ماهه وضعیت آزادی رسانه‌ها در افغانستان در نیمه اول سال 1402 را نشر کرد که نشان دهنده تشدید فشار بر رسانه‌های آزاد در کشور، تغییر شدید محتوای کاری رسانه‌ها و بازداشت گسترده خبرنگاران می‌باشد.
در این گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان که شش ماه اول سال جاری(حمل-سنبله1402) را در برمی‌گیرد، آمده است که در حال حاضر نه تنها در ولایات، بلکه در کابل روند کاری معمول رسانه‌ها مختل شده است و امکان تهیه و نشر گزارش‌های آزاد و تحقیقی و یا برنامه‌های چالشی رسانه‌ای به دلیل محدودیت شدید در دسترسی به اطلاعات از بین رفته است. در این گزارش تصریح شده است که تلاش‌های طالبان بر رسانه‌ها بخاطر تغییر محتوا با شدت بیشتری ادامه یافته است و رسانه‌ها ناچار شده‌اند محتوای کاری خود را به پوشش محض رویدادهای انسان‌دوستانه و کمک‌های بشری و یا برنامه‌های آموزشی با محتوای مورد تائید طالبان تغییر بدهند. در حالی که محدودیت شدید بر خبرنگاران در زمینه ابراز نظر انتقادی در وضعیت موجود جاری در کشور، حتی در فضای مجازی همچنان پابرجاست.
در گزارش خاطر نشان شده است که با وصف این که قانون رسانه‌ها و قانون دسترسی به اطلاعات به صورت تلویحی از سوی طالبان تائید شده است و طالبان از «تعدیل اندک» این قوانین و ارسال آن‌ها به رهبری طالبان در قندهار برای توشیح خبر داده‌اند، اما عملکرد آنان بر مبنای دستورالعمل‌هایی بوده است که در جریان دو سال گذشته صادر کرده‌اند. تحقیق اخیر مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که در این مدت دست کم 13 دستورالعمل مرتبط با رسانه‌ها صادر شده است که محتوای آن‌ها بسیار فراتر از تعدیلات اندک پیشنهادی طالبان در قوانین رسانه‌ای کشور می‌باشد و با رسانه‌ها و خبرنگاران نیز بر مبنای همین دستورالعمل‌ها برخورد می‌شود.
مرکز خبرنگاران افغانستان در شش ماه اول سال جاری هجری شمسی، دست کم 75 رویداد ناقض آزادی خبرنگاران و رسانه‌ها را ثبت کرده است که شامل 33 مورد بازداشت و 42 رویداد تهدید بوده است. تقریبا اکثر بازداشت‌ها از سوی اداره استخبارات صورت گرفته است و در قضایای تهدید خبرنگاران و رسانه‌ها نیز ادارات مختلف به ویژه استخبارات، اطلاعات و فرهنگ و امر به معروف دخیل بوده‌اند.
با وصف این، مرکز خبرنگاران افغانستان تاکید می‌کند محدودیت‌های اعمال شده بر رسانه‌های آزاد و خبرنگاران و نقض حقوق قانونی آنان نه تنها نتیجه بخش نیست، بلکه تبعات بسیار منفی بر آگاهی و پیشرفت کشور دارد. مرکز خبرنگاران افغانستان از طالبان می‌خواهد با تجدید نظر در زمینه خط و مشی رسانه‌ای‌شان، از تحمیل خواسته‌های ناموجه و فراقانونی بر خبرنگاران و رسانه‌ها خودداری کنند و زمینه کار در محیط بدون ترس و عاری از خودسانسوری را فراهم سازند.